بررسی بازار صادراتی پسته ایران

رهایی از اتکا به صادرات تک محصولی، لزوم حرکت به سوی شناخت استعدادهای صادراتی جدید و برخوردار از مزیت نسبی صادراتی را تبیین می‌کند. با توجه به اهمیت اقتصادی صادرات پسته در اقتصاد ملی و با عنایت به رقابت‌های جهانی در زمینه بازار این محصول و پتانسیل بالای این محصول برای صادرات، هدف این مقاله بررسی بازار صادراتی پسته ایران در طی دوره سال‌های 2006- 1990 و همچنین بررسی جایگاه و درجه رقابتی(مزیت نسبی) این محصول در بین کشورهای عمده صادرکننده جهان می‌باشد. دراین مطالعه برای بررسی مزیت نسبی رقابتی از RCA، RSCA و HI و به منظور بررسی تخصصی شدن از شاخص‌های χ2، MI و CTB استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد نشان می‌دهد که کشورهای ایران، آمریکا، آلمان، هنگ کنگ، در صادرات محصول پسته مزیت نسبی رقابتی دارند. نوسانات در مزیت نسبی صادراتی پسته ایران، نشان‌دهنده عدم وجود برنامه‌ریزی و هماهنگی به منظور ایجاد یک ثبات در روند مزیت نسبی صادراتی این محصول می‌باشد. بررسی روند تخصصی شدن در صادرات محصول پسته نشان می‌دهد که کشورهای آمریکا، آلمان، هنگ کنگ، هلند، ایتالیا و چین نسبت به ایران در صادرات محصول پسته تخصصی‌تر بوده و به الگوی صادرات جهانی نزدیکتر می‌باشند. همچنین بررسی ثبات تخصصی شدن با توجه به رگرسیون گالتونین در 7 کشور عمده صادر کننده پسته در جهان، نشان می‌دهد که مجموعه این کشورها در صادرات محصول پسته دارای ثبات تخصصی می‌باشند. پیشنهاد می‌شود دولت به منظور ایجاد ثبات در مزیت نسبی صادراتی، با ایجاد بستر لازم برای صادر کنندگان پسته، زمینه را برای بسته بندی مناسبتر و صادرات با کیفیت‌تر این محصول صادراتی فراهم کند تا ضمن ثبات در مزیت نسبی صادراتی این محصول، ارز آوری بیشتری را به دنبال داشته باشد.

The aim of this study was to study Iranian pistachio export market situation. In addition، its comparative advantage among major pistachio exporting countries was studied during 1990-2006 period. Revealed comperative advatage، revealed symmetric comperative advantage ، and herfindal indices were utilized to determine comparative advantage. Results of the study indicated that Iran، Germany، Hong Kong، and Netherlands had comparative advantage، while Italy and China did not have comparative advantage in pistachio export market. Iran’s relative comparative advantage in pistachios grew until 1995، and then decreased until the end of period under study. In order to reach a stable state in relative comparative advantage، the government should facilitate its pistachio export by helping exporters and improve package quality. Results of specializing indices in pistachio exports showed that USA، Germany، Hong Kong، Netherlands، Italy، and China were overspecialized and close to world pattern while there is a need for Iran to improve in this respect.

شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن ، تخصصی شدن ، ایران ، مزیت رقابتی ، پسته

Germany ، Hong Kong ، The aim of this study was to study Iranian pistachio export market situation. In addition ، its comparative advantage among major pistachio exporting countries was studied during 1990 ، 2006 period. Revealed comperative advatage ، revealed symmetric comperative advantage ، and herfindal indices were utilized to determine comparative advantage. Results of the study indicated that Iran ، and Netherlands had comparative advantage ، while Italy and China did not have comparative advantage in pistachio export market. Iran’s relative comparative advantage in pistachios grew until 1995 ، and then decreased until the end of period under study. In order to reach a stable state in relative comparative advantage ، the government should facilitate its pistachio export by helping exporters