تعیین مزیت نسبی ارقام گوناگون برنج در استان مازندران

با توجه به اینکه برنج یکی از مهمترین غلات تولیدی کشور بوده و استان مازندران بخشی از مناطق مهم در تولید این محصول است ، در این مقاله مزیت نسبی ارقام گوناگون این محصول در استان مازندران مورد بررسی قرار گرفته است . آمار و داده های مورد نیاز در این مطالعه که شامل قیمت محصول و هزینههای تولید در سال های موردنظر است از منابع وزارت جهاد کشاورزی ، مرکز آمار ایران و سایت سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد( فائو) بدست آمده و برای تعیین مزیت نسبی ارقام گوناگون برنج در مازندران(دانه بلند مرغوب ، دانه بلند پر محصول، دانه متوسط مرغوب و دانه کوتاه) از شاخص هزینه ی منابع داخلی در بین سال های 1360 تا 1386 استفاده شده است . با استفاده از تابع لگاریتمی و روش رگرسیونهای به ظاهر نا مرتبط عامل های کارآمد بر روند تغییرات این شاخص تعیین شده است . بر اساس نتایج بدست آمده ، با محاسبه ی شاخص هزینه ی منابع داخلی مشخص شد که در دوره ی موردنظر و در استان مازندران ، تولید برنج دانه بلند مرغوب بین سال های 76 تا 86، برنج دانه بلند پر محصول و دانه متوسط مرغوب بین سال های 79 تا 86 و برنج دانه کوتاه در سال 78 و بین سال های 80 تا 86 از مزیت نسبی برخوردار بوده است . همچنین ، متغیرهای عملکرد در هکتار و نرخ ارز خارجی بر روی مزیت نسبی ارقام دانه بلند مرغوب ، دانه بلند پر محصول و دانه متوسط مرغوب و متغیر هزینه ی سایهای نهادههای تجارت نا پذیر بر روی ارقام دانه کوتاه بیشترین تاثیر را داشتهاند . در ضمن روند زمانی تغییرات شاخص هزینه ی منابع داخلی نشان میدهد که سیاستهای اتخاذ شده از سوی دولت در دوره ی زمانی مورد مطالعه باعث بوجود آمدن روندی مثبت ، اما محدود در جهت ایجاد مزیت نسبی برای ارقام گوناگون برنج در استان مازندران شده است.

Rice is an important cereal from production point of view in Iran and Mazandaran province is a major region in production of rice. The main objective of this study is determining of the comparative advantage of various rice species .Crop price and production costs data were obtained from Agricultural Ministry, Statistical Center of Iran and FAO. Domestic Resources Cost (DRC) index was used for determining the comparative advantage of rice species in Mazandaran Province from 1982 to 2007 and effective factors on this indicator were calculated using logarithmic function and seemingly unrelated regression (SUR) method. According to the results, long grain and high quality rice from 1998 to 2007, long grain high yield rice and average grain high quality rice from 2000 to 2007 provied and short grain rice in 1999 and during 2001 to 2007 , had resived comparative advantage. Yield per hectare and foreign exchange rate were the most effect factor in comparative advantage of high quality long grain, high yield long grain and high quality medium grain of rice. Moreover, shadow cost of non tradable inputs had the most effect on short grain of rice. Domestic resource cost trend showed that government policy had positive effect on comparative advantage of rice species in Mazandaran Province.

استان مازندران ، مزیت نسبی ، ارقام برنج ، شاخص هزینه ی منابع داخلی ، روند تغییرات

Mazandaran ، Domestic Resource Cost ، rice species ، Comparative Advantage ، trend